Op 16 december 2016 doken op een groot aantal straten, pleinen en Amsterdamse prominente instellingen honderden niet te missen kunstschoenen en levensechte schaduwen op. Deze schoenen waren onderdeel van het street art project ‘One Minute In My Shoes’ van Power of Art House, waarbij honderden kunstzinnige schoenparen werden verspreid door de stad.

De schoenparen verbeeldden de verhalen van eenzame zielen en lieten zien hoe het leven van deze mensen tot een onzichtbare act is geworden. In alle kunstschoenen stond een 06-nummer. Als mensen dit nummer belden, kregen ze de voicemail van degene die daadwerkelijk achter de schoenen zat, en werd voor de beller duidelijk wat zijn/haar verhaal was. Een korte en krachtige kennismaking met een stadsgenoot en zijn of haar eenzame leven.

De voicemail eindigde met de vraag: “Wat zou jij doen als je in mijn schoenen stond? Laat je boodschap achter na de piep”. De beller kreeg hiermee de kans om kort zijn of haar reactie achter te laten op de voicemail. Het was een confronterende vraag, een lastige ook. Power of Art House vroeg hiermee het publiek even stil te staan en na te denken over hun eigen rol in dit verhaal.

Eenzaamheid

Aanleiding voor deze creatieve interventie was het grote aantal eenzame mensen in onze stad: 40% van de Nederlandse bevolking voelt zich eenzaam. Landelijk voelt 8% zich ernstig eenzaam, in Amsterdam is dat ruim 11%. De koude decembermaand is daarnaast voor veel eenzame mensen de moeilijkste periode van het jaar. Mensen zoeken elkaar op, vieren de feestdagen in warm verlichte huizen. Dit gaat echter voor veel mensen niet op. Zij staan er alleen voor. Vaak niet zichtbaar voor de omgeving. Reden voor Power of Art House om juist in deze maand de actie te lanceren.

Met One Minute in My Shoes wilden wij mensen op een andere manier laten kijken naar deze medemensen. En de verhalen lagen dichterbij dan je denkt. We hoopten mensen te raken met de ware verhalen die we op een kunstzinnige manier visueel maakten.

Power of Art House haakte met deze actie aan bij een onderzoek van de gemeente Amsterdam dat het aantal inwoners dat zich alleen voelt de komende jaren verder toeneemt. De gemeente Amsterdam treft daarom maatregelen om dit tegen te gaan. De aanpak van eenzaamheid is een nieuwe prioriteit in de Nota Volksgezondheid die het college van burgemeester en wethouders heeft vastgesteld. Mensen die zich alleen voelen lopen namelijk meer risico op gezondheidsproblemen, zoals depressie, hart- en vaatziekten en een ongezonde levensstijl.

“De komende tijd brengt een speciaal team het probleem verder in kaart, door bijvoorbeeld te kijken naar wie er precies eenzaam zijn. Naar verwachting komt het team volgend voorjaar met voorstellen over hoe de eenzaamheid kan worden aangepakt” – wethouder Eric van der Burg.

Interviews

De kunstschoenen werden ontworpen naar aanleiding van vier interviews die wij afnamen met vier extreem eenzame Amsterdammers. Voor het vinden van deze mensen en hun verhalen werkten wij actief samen met betrokken organisaties als Amsterdam Underground; non-profit aanbieder van daklozenwandelingen in Amsterdam, de Regenboog Groep, die zich inzet voor de meest kwetsbare mensen in Amsterdam, de Nieuwe Poort – huis voor ontmoeting en inspiratie – en Stichting Samen Sterk zonder Stigma, die het taboe op psychische stoornissen wil doorbreken.

De geluidsfragmenten en voicemails werden vervolgens opgenomen en uitgewerkt tot korte 1-minuut fragmenten door journalist en radiomaker Maartje Duin.

Ontwerp kunstschoenen

De interviews vormden de inspiratie voor het ontwerp van de kunstschoenen. De vier verhalen werden op abstracte en artistieke wijze gevisualiseerd. De schoenen symboliseerden 
daarmee een bepaalde machteloosheid, eenzaamheid, onvermogen om mee te komen, maar ook iets bijzonders, iets krachtigs.

Er werd gekozen worden voor diverse stijlen en kleuren. Chique, sportief, zakelijk of juist casual.

De ontwerpen werden door ons zelf middels mallen vermenigvuldigd, zodat er uiteindelijk honderden kunstschoenen van milieuvriendelijk en stevig gips ontstonden. Daarna beschilderden en bespoten wij alle schoenen met de hand. Voor de schaduwen werd eveneens gebruik gemaakt van mallen, waarmee de schaduw in de juiste vorm op straat gespoten kon worden met milieuvriendelijke en niet permanente zwarte kalkspray, Voor de schaduwen op binnenlocaties maakten wij gebruik van niet-permanente folie.

Verhalen

De schoenen vertelden het verhaal van Anita (06 – 45 81 50 44), die als 21-jarige in een psychose terechtkwam en haar studie psychologie moest opgeven. Van Age (06 – 82 46 30 20), die als 18-jarige werd uitgezonden, vol verwachting over de toekomst en met symptomen van PTSS terugkwam. Van Jamal (06 – 44 56 56 70), die door de economische crisis zijn baan en familie kwijt raakte en met niets over bleef. En van Glenn (06 – 44 82 22 54) die afhankelijk is van goede gezondheidszorg, maar al 21 jaar in de illegaliteit leeft.

Op de website One Minute in My Shoes waren daarnaast de volledig uitgewerkte verhalen te lezen, geillustreerd met mooie beelden en foto’s.

Locaties

De honderden kunstschoenen verschenen vanaf 16 december 2016 op de meest uiteenlopende openbare plekken in Amsterdam, zoals op de Zuidas, in het Vondelpark, op de Veemkade, in Amsterdam Noord, Amsterdam Oost, in het Westerpark, op het Museumplein en op het Rembrandtplein.

Ook veel prominente Amsterdamse organisaties spraken zich uit om de actie een warm hart toe te dragen en boden graag onderdak aan de kunstschoenen. Waaronder de Centrale OBA, Pakhuis de Zwijger, VondelCS, EYE, Tolhuisstuin, De Balie, Stadsdeelkantoor oost, Jeugdtheater De Krakeling en de Nieuwe Poort op de Zuidas.

Op zowel de binnen- als buiten locaties in de stad hadden de schoenen een ontregelend en verrassend effect, Enerzijds straalden ze schoonheid en perfectie uit, anderzijds gaven ze de eenzaamheid en het isolement weer waarin deze mensen zich begeven. De schoenen riepen tevens allerlei associaties op: ‘In andermans schoenen staan, aan de grond genageld, iemand niet zien staan, van het pad af / weg kwijt, …’. Door het eigenzinnige en opvallende karakter, kregen de schoenen een enorme aantrekkingskracht. Denkbeeldig riepen de schoenen; “kijk en zie mij staan!”

Reacties

Ter plekke en op social media kregen we in alle drie de steden erg veel mooie reacties. Tijdens het plaatsen van de schoenen op straat en op de openbare (publieke) locaties trokken we erg veel aandacht van toeschouwers. Vaak werden we aangesproken om de relevantie van het thema, en het feit dat we op deze manier aandacht verwierven voor de verhalen. We kregen enorm veel support, en de schoenen werden herkend van artikelen en foto’s in de (social) media of van horen zeggen. Het gesprek over One Minute in My Shoes en het thema eenzaamheid leefde op straat!

VondelCS: ‘AVROTROS is een maatschappelijk betrokken omroep die Nederland verrijkt en verbindt. Wij ondersteunen deze actie dan ook van harte door in en buiten onze locatie in Amsterdam, VondelCS, schoenen te plaatsen en daarmee de vele bezoekers van het Vondelpark met de actie in contact te brengen.’ Lidy klein Gunnewijk, directeur VondelCS

De Krakeling: ‘De Krakeling vindt het belangrijk om juist in de donkere maand ook aan het jeugdig publiek te laten zien dat eenzaamheid vaker voorkomt dan je denkt. En dat er ook veel kinderen eenzaam zijn.’ Kees Blijleven, directeur De Krakeling

Bereik & Publiciteit

One Minute in My Shoes kreeg behoorlijk wat media aandacht van regionale, maar zeker ook landelijke grote media als Het Parool, RTL Nieuws, het Algemeen Dagblad, NU.nl, Omroep Max en Radio 1.

Inspiratie

Het beeldconcept van de schaduw is geïnspireerd op het project; ‘I’m not here’ van fotograaf Pol Úbeda Hervàs (zie foto). We hebben met deze fotograaf een samenwerking opgebouwd. Met zijn toestemming hebben we dit concept doorvertaald naar een ruimtelijke variant.